Over Chinese geneeskunde en acupunctuur

Vanaf het moment dat ik mij in de Chinese geneeskunde (TCM) ging verdiepen werd ik enthousiast. En als ik ergens enthousiast over ben dan ga ik er over praten. Er veel over praten… Tijdens veel gesprekken wordt de vraag gesteld: Wat is TCM en wat is acupunctuur nu eigenlijk? Nu durf ik best de uitspraak te doen dat ik daar inmiddels wel wat van af weet. Maar ik betrap mezelf er op dat ik het niet kort en bondig uit kan leggen. Ligt dat aan mij? Misschien wel, maar inmiddels weet ik ook dat de TCM complex in elkaar steekt. Het is een theorie, een filosofie en een systeem dat uitgaat van de overtuiging dat alles in dit universum, dus ook binnen een menselijk lichaam met elkaar in verbinding staat. En het zien, laat staan begrijpen van deze samenhang is geen sinecure. En ja, acupunctuur is ‘iets met energie en naaldjes,’ maar het gaat juist om de verbinding die je daarmee tot stand brengt of herstelt. Binnen die verbinding vind ik een manier om TCM en acupunctuur uit te leggen. En dit begint met inzicht geven in de overeenkomsten en de verschillen tussen de TCM en Westerse geneeskunde.

West
De Westerse geneeskunde is op een moment begonnen een dood, menselijk lichaam open te snijden en de verschillende onderdelen (organen) te rubriceren. Dit vanuit de overtuiging dat men op deze manier kon begrijpen wat deze afzonderlijke onderdelen voor functie hebben. Ook het onderscheid tussen lichaam en geest werd hier gemaakt. Want de geest is niet tastbaar; deze kun je er niet uit snijden. Op deze manier kun je ontzettend veel te weten komen over de opbouw (anatomie) en functie (fysiologie) van deze afzonderlijke onderdelen. Maar ook is het een goede manier om de klachten en ziekten (pathologie) binnen deze onderdelen te kijken en te onderzoeken hoe je deze het beste kunt behandelen.
Hieruit zijn een keur aan medische specialismen voortgekomen. Het kennisniveau binnen deze specialismen is hoog en verdiept en specialiseert zich continu.

TCM (Oost)
De TCM kijkt naar het leven, naar samenwerking, systemen en naar patronen tussen de onderdelen van het lichaam, maar altijd bezien vanuit het geheel. Het lichaam functioneert bij de gratie van evenwicht en harmonie binnen dit geheel. En ziekte is dus een verstoring van dit evenwicht en herstel van het evenwicht is genezing.
Binnen de TCM staat een klacht zelden op zichzelf, er zijn bijna altijd patronen. Deze patronen worden door de therapeut in kaart gebracht en vervolgens behandeld volgens een vast theoretisch systeem. Ook ondersteunt hij de patiënt met adviezen om zelf beter in balans te blijven en zelf met deze verstoringen om te gaan.

Als ik het een beetje plat mag slaan: Binnen de Westerse geneeskunde zijn de uitgangspunten de diagnose en vervolgens de behandeling van een ziekte. Men kijkt naar ‘een ziekte in het lichaam.’
Binnen de TCM staan behoud en herstel van evenwicht en daarmee gezondheid centraal.
In de TCM kijkt men naar ‘het lichaam dat ziek is.’

Acupunctuur
Een manier om het behoud en herstel van evenwicht te beïnvloeden is het zetten van naalden in specifieke punten (acupunctuurpunten) op het lichaam. Deze punten, bijna 400 in totaal, liggen bij iedereen op dezelfde plek en zijn onderling met elkaar verbonden. Deze verbindingen worden meridianen genoemd. Totaal zijn er 14 meridianen en het zal je niet verbazen dat deze 14 meridianen onderling ook met elkaar verbonden zijn. De meridianen zijn gekoppeld aan alle (orgaan)systemen van het menselijk lichaam, inclusief de geest.
Door het plaatsen van de naalden beïnvloedt de acupuncturist de energiestroom binnen het systeem. Populair gezegd kun je stellen dat de meridianen rivieren zijn waar water doorheen stroomt. De acupunctuurpunten zijn dammen. Als er door bepaalde rivieren te veel water stroomt, dan is de kans groot dat er door andere rivieren te weinig water stroomt. Middels het plaatsen van naalden kun je specifieke dammen open- en dichtzetten waardoor er evenwicht ontstaat in de hoeveelheden water in de rivieren.

En…En..!
Ten slotte nog dit: Ik wil wegblijven uit de discussie welke geneeskundige traditie beter is of gelijk heeft. Discussies hierover zijn in mijn optiek niet relevant en een regelrechte verspilling van tijd en energie. Het doet er niet toe uit welke school de behandelaar komt. De uitgangspunten moeten zijn dat de behandelaar de gezondheid van de patiënt centraal stelt, oprecht betrokken is, enorm zijn best doet en bovenmatig geïnteresseerd is in de persoon die hij voor zich ziet. Daarbij dient hij altijd voor ogen te houden bij wie of wat deze patiënt de beste zorg krijgt. En daar komen het Westen en de TCM dan toch bij elkaar; onze gezondheidszorg zou enorm gebaat zijn bij een evenwichtige samenwerking tussen regulier en alternatief, want dit zou bovenstaande uitgangspunten enorm ten goede komen.